در شرایطی که فضای روانی جامعه پس از تنشهای اخیر منطقهای دچار بیثباتی شده، صنعت گردشگری داخلی ایران با کاهش محسوس تقاضا و رکود کمسابقهای مواجه شده است؛ وضعیتی که نیازمند بازنگری در سیاستگذاریها و بازتعریف نقش گردشگری بهعنوان بخشی از بازسازی اعتماد عمومی است.
به گزارش خبرنگار مهر، مهران امیرحسینی، عضو هیأتمدیره شرکت سرمایهگذاری ایرانگردی و جهانگردی و مدرس دانشگاه، در یادداشتی تخصصی به بررسی وضعیت گردشگری داخلی کشور در دوره پس از تنشهای امنیتی پرداخته و آن را متأثر از فرسایش ذهنی ناشی از ناپایداری روانی جامعه دانسته است.
گردشگری در خط مقدم آسیبپذیری اجتماعی
امیرحسینی تأکید کرده که گردشگری بهعنوان صنعتی چندوجهی در همتنیدگی با اقتصاد، روانشناسی اجتماعی و مدیریت بحران قرار دارد و همواره از نخستین صنایعی است که در مواجهه با تهدیدات خارجی، دچار رکود میشود. پس از درگیریهای اخیر میان ایران و رژیم صهیونیستی، هرچند تنشهای مستقیم کاهش یافتهاند، اما پیامدهای روانی آن هنوز گریبانگیر تقاضای سفر در کشور است.
فرایند نزولی تقاضا و چالش در زیرساخت عرضه
کاهش میل به سفر در کشور نه ناگهانی، بلکه مرحلهای بوده؛ بهگونهای که ابتدا سفرهای اختیاری متوقف شدهاند و سپس حتی سفرهای ضروری نیز کاهش یافتهاند. در نتیجه، ظرفیت خالی هتلها، آژانسها و ناوگان حملونقل رو به افزایش است و صنعت گردشگری در انتظار حمایتهای ساختاری به سر میبرد.
تجربههای گذشته و غفلتهای مکرر
بر اساس این یادداشت، تجربه همهگیری کرونا گواه روشنی بر آسیبپذیری گردشگری در بحرانهاست، اما عدم استفاده دولت از دوران رکود برای اصلاح زیرساختها و تدوین راهبردهای بلندمدت باعث شد با کوچکترین تنش دوباره صنعت دچار آسیب جدی شود.
بحرانی برآمده از فروپاشی روانی
امیرحسینی با اشاره به اینکه بحران فعلی نه ناشی از تخریب فیزیکی، بلکه ناشی از بیاعتمادی عمومی به امنیت پایدار است، تأکید کرده که گردشگری در ذهن جامعه بدل به فعالیتی پرریسک و غیرضروری شده، بهویژه برای خانوارهای طبقه متوسط که با چالشهای معیشتی دستوپنجه نرم میکنند.
مسیرهای بازگشت: از سفرهای کوتاه تا تقویت هویت ملی
راهکارهای ارائهشده شامل بازتعریف سفر بهعنوان نیاز روانی، طراحی بستههای امن و مقرونبهصرفه، و احیای هویت ملی گردشگری از طریق تقویت مؤلفههایی همچون طبیعتگرایی و مهماننوازی ایرانی هستند؛ رویکردهایی که در دوران کرونا نیز مؤثر بودهاند.
نقش دولت در بازیابی صنعت گردشگری
در پایان یادداشت، بر لزوم عبور از حمایتهای مقطعی و حرکت بهسوی سرمایهگذاری راهبردی از سوی دولت تأکید شده است. پیشنهادها شامل تخصیص تسهیلات هدفمند برای نوسازی زیرساختها، خرید خدمات از فعالان گردشگری، اصلاح تصویر بینالمللی ایران بهعنوان مقصدی ایمن، و تلفیق برنامههای گردشگری با سیاستهای انسجام اجتماعی و هویتسازی فرهنگی است.
گردشگری، بهعنوان دماسنج روانی جامعه، میتواند با احیای اعتماد عمومی و طراحی راهبردهای جدید، نقش محوری در بازسازی فضای اجتماعی ایفا کند؛ مشروط بر آنکه دولت و نهادهای ذیربط با دیدی بلندمدت و مسئولانه وارد میدان شوند.
اگر بخواهی، میتونم نسخهای از این متن رو برای انتشار در وبسایت رسمی یا پست شبکه اجتماعی با قالب حرفهای تنظیم کنم. دوست داری روی اون نسخهها هم کار کنیم؟